Η εργασία των εκπαιδευτικών

Του Κυριάκου Κοτσολάκου (Καθηγητής φιλόλογος, Αντιπρόεδρος της Ε΄ ΕΛΜΕ Ανατ. Αττικής.)

Στα μεγάλα θύματα της οικονομικής κρίσης συγκαταλέγονται οι καθηγητές μέσης εκπαίδευσης. Οι χαμηλοί μισθοί τους (οι κατώτεροι στην ευρωζώνη μαζί με τους αντίστοιχους της Σλοβενίας και Σλοβακίας) έγιναν χαμηλότεροι, ενώ η «απειλή» για αύξηση του ωραρίου τους επανέρχεται κάθε τόσο τα τελευταία δύο χρόνια.

Οι καθηγητές είναι πλέον αναγκασμένοι να παραμερίσουν τη μετριοφροσύνη και την ταπεινότητα -αξίες σύμφυτες με το λειτούργημά τους- και να προβάλουν με σαφήνεια στην ελληνική κοινωνία τον σύνθετο ρόλο του επαγγέλματός τους, γιατί έτσι θα υπερασπιστούν ουσιαστικά τη δημόσια παιδεία.

Οικονομικά εξαθλιωμένος καθηγητής συνεπάγεται μίζερο εκπαιδευτικό σύστημα. Και με ένα τέτοιο σύστημα είναι αδύνατη η ανασυγκρότηση και ανάπτυξη της χώρας. Οι καθηγητές πρέπει να βρίσκονται σε άριστη ψυχολογική κατάσταση για να αποδώσουν στην εργασία τους, πράγμα ανέφικτο όταν αμείβονται με μισθούς πείνας.

Από την άλλη μεριά, οι συμπτύξεις σχολικών μονάδων, η μείωση των λειτουργικών δαπανών, η αύξηση του αριθμού μαθητών ανά τμήμα, η τοποθέτηση ενός εκπαιδευτικού ακόμα και σε 4 ή 5 διαφορετικά σχολεία ταυτόχρονα για τη συμπλήρωση του ωραρίου του, υποβαθμίζουν την παρεχόμενη εκπαίδευση και προδιαγράφουν ένα ζοφερό μέλλον για την παιδεία και τη χώρα γενικότερα.

Κάποιοι, ελαφρά τη καρδία, κάνουν λόγο για «τους τεμπέληδες εκπαιδευτικούς, με τις πολλές εβδομάδες διακοπών». Οι διακοπές, όμως, είναι για τους μαθητές και όχι για τους εκπαιδευτικούς. Η φύση του μαθητή απαιτεί τις διακοπές, γι’ αυτό και σ’ όλες τις χώρες συναντά κανείς διακοπές σ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Στην Ελλάδα οι καθαρές εργάσιμες για τους εκπαιδευτικούς εβδομάδες είναι 39, λίγο πιο πάνω μάλιστα από τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης των 27 (38,6 εβδομάδες). Όσο για το ωράριο του εκπαιδευτικού, που επίσης βρίσκεται στον μέσο όρο των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, επιβάλλεται να γίνει κατανοητό ότι μία ώρα εργασίας ενός εκπαιδευτικού ισοδυναμεί με τρεις άλλων δημοσίων υπαλλήλων, λόγω ακριβώς της συνθετότητας του ρόλου του (παιδαγωγικού, επιστημονικού, διοικητικού). Κι ακόμα, πρέπει να συνυπολογιστεί ο χρόνος της δουλειάς στο σπίτι (διορθώσεις, μελέτη), που πολλές φορές είναι ιδιαίτερα μεγάλος σε περιόδους εξετάσεων. Γενικότερα, ο εκπαιδευτικός που θέλει να επιτελέσει σωστά το καθήκον του, ενημερώνεται συνεχώς για την πορεία της επιστήμης του, παρακολουθεί σεμινάρια, συμμετέχει σε εκδηλώσεις που σχετίζονται με την εργασία του. Όλα τα παραπάνω απαιτούν χρόνο και χρήμα.

Η πρόθεση της πολιτείας για αύξηση του ωραρίου των εκπαιδευτικών, μπορεί να την εξυπηρετεί οικονομικά, αλλά θα έχει ολέθριες συνέπειες, αφού υπάρχει ο κίνδυνος -εκτός όλων των άλλων- να χαθούν και οργανικές θέσεις. Πιθανόν γι’ αυτό η αύξηση του ωραρίου όλο και προαναγγέλλεται, αλλά δεν υλοποιείται. Βασικός εδώ είναι ο ρόλος των συνδικαλιστικών οργάνων των εκπαιδευτικών, όσο κι αν τα κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης επιχειρούν κατά καιρούς να τον δυσφημήσουν. Οι καθηγητές αντιδρούν έντονα στις προθέσεις του Υπουργείου, υπερασπιζόμενοι όχι απλώς το στενό ατομικό τους συμφέρον αλλά και αυτό της όλης εκπαιδευτικής διαδικασίας. Η πολιτική ηγεσία γνωρίζει πολύ καλά ότι μια απόφαση για αύξηση του ωραρίου θα αντιμετωπιστεί δυναμικά, αφού θα είναι η σταγόνα που θα ξεχειλίσει το ποτήρι.

Οι καθηγητές, παρά την οικονομική τους υποβάθμιση, εξακολουθούν να υπηρετούν με την ίδια ευσυνειδησία το δημόσιο σχολείο. Αγωνίζονται για την προετοιμασία ενεργών πολιτών σε μια ιδιαίτερα δύσκολη συγκυρία. Περαιτέρω όμως υποβάθμιση της υπόστασης και του ρόλου τους δεν είναι δυνατόν να γίνει αποδεκτή. Η κρίση, πέρα από οικονομική, είναι στο βάθος και στην ουσία της ηθικοπνευματική, πεδίο στο οποίο οι λειτουργοί της εκπαίδευσης διαδραματίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο και αυτό πρέπει να το αντιληφθούν όλοι οι συμμετέχοντες φορείς.

ΠΗΓΗ